Buradaki tüm dilleri görüyor musunuz? Global Voices yazılarının daha fazla insana ulaşması için çevirilerini yapıyoruz.

Savaş Mağduru Yemen'de İnsanlık Krizi

Bu yazıyı şu dillerde de okuyabilirsiniz Español, English
A young boy, who was luckily in school during the aerial attack by Saudi-led forces, sits outside his home on debris.r, 90KM south of Sanaa the capital of Yemen, in the afternoon hours on Tuesday, April 14, 2015.

Suudi kuvvetleri başkente 90km mesafedeki Zamar'a ateş açtığında yıkılmış olan evinin önünde oturan bir çocuk… Fotoğraf: Alhussain Albukhaiti, 14 Nisan, 2015. Telif Hakkı: Demotix.

[Belirtilmeyen tüm bağlantıların içeriği İngilizce'dir.]

Suudi Arabistan'ın yönettiği koalisyon kuvvetleri, Yemen'in Husi milisleriyle yedi hafta süren mücadelelerindeki beş günlük bir aranın ardından San'a'ya hava saldırılarına yeniden başladı.

Suudi Koalisyonu, 26 Mart'tan beri Devlet Başkanı Abd Rabbuh Mansur Al-Hadi'nin hükümetini geri getirmek amacıyla Husi kuvvetleri ve müttefiklerine yapılan hava saldırılarını yönetiyor.

Husi kuvvetleri Yemen'de başkentin de dahil olduğu çoğu bölgenin kontrolünü ele alınca, Al-Hadi istifa etmeye zorlandı.

İronik değil mi?
Haber: Suudi jetleri bu gece San'a'daki Suudi elçiliğini bombaladı. (Tabi ki Husi milislerinin binayı ele geçirmesinden sonra!)

Savaşta bugüne kadar çoğunluğu sivillerden oluşan 1.800‘den fazla kişi öldü ve 500.000 kadarı evinden oldu.

Yemen'in birçok şehrinde elektrik santralleri, sabit hatlar ve mobil iletişim şebekeleri hizmet dışı bırakıldı. Ülke mevcut yakıtını paydalara bölmek zorunda kaldı. Bu durum birçok bölge için tüm elektriğin ve internet de dahil bütün iletişim servislerinin kesilmesi anlamına geliyor.

Daha fazlası: Yemenliler Belirsiz Bir Ateşkes Altında Dünya ile Bağlantıda Kalmaya Çalışıyor

12 Mayıs Salı günü gece yarısından itibaren beş günlük bir ateşkes ilan edildi. Yardım kuruluşları halk için gıda, yakıt ve çeşitli erzak temin ettiler. Birleşmiş Milletler'in insanlık krizi başlangıcı uyarısı verdiği, Arap dünyasının en yoksul ülkesinde milyonlar hala yardıma muhtaç…

#Yemen‘de 6 haftayı aşkın sürede MSF'nin (Médecins Sans Frontières/Sınır Tanımayan Doktorlar) tedavi ettiği 1644 yaralı insan var. İçlerinden birinin ailesinden 27 kişi bir hafta içinde ölmüş.

UNICEF'e göre Yemen'deki çocuklar, bombalar ve mermilerden çok açlık ve yetersiz sağlık koşullarından dolayı ölüm riski altındalar.

Yemen hakkındaki son tweetler

Suudi Arabistan ve Arap Koalisyonu saldırıya başlayınca binlerce Yemenli yurt dışında mahsur kaldı. Nina A. Aqlan, Yemen'den kaçışını anlattı:

Yemenliler yurtsuz ve evsiz kaldılar, açlık çekiyor, öldürülüyor, psikolojileri gitgide bozuluyor, aşağılanıyor ve sindiriliyorlar. Bu insanlık dışı yaşam koşullarına katlanıyorlar; yakıta, suya, sağlık hizmetlerine muhtaçlar, yakıt eksikliğinden dolayı telekomun yakın zamanda çalışamayacağı haberleri alıyorlar, ülkeden çıkışları yok ve belli başlı havalimanlarını tamamen yerle bir olmuş hâlde, yurt dışından gönderilen para yardımları ellerine ulaşmıyor, Suudi Arabistan Riyali dövizinden başka neredeyse hiç döviz yok, yurt dışındaki Yemenlilerin de yurtlarına dönmelerine hatta vizeleri olmadan hiçbir Arap ülkesine geçişlerine izin olmadığı için yurt dışında mahsur kaldılar.

Suudi Arabistan'ın liderlik ettiği Arap koalisyon kuvvetleri, Devlet Başkanı Abd Rabbuh Mansur Al-Hadi'nin Suudi Arabistan'a kaçmasından sonra 26 Martta Yemen'e hava saldırılarına başladı.

Bölge halkından alınan haberlere göre Suudi kuvvetlerinin ateş açtığı yerler saldırıların asıl hedefi olan Husi milislerine ait askeri bölgelerin oldukça dışındaydı. On binlerce kişiden oluşan kuzeyli milisler 21 Ocak'ta başkentteki Başkanlık Sarayı'nı ele geçirip Devlet Başkanı Al-Hadi'yi makamından indirmişlerdi. Husiler, Al-Hadi ve hükümetini yozlaşmakla suçluyorlardı.

UNICEF'e göre Yemenli savaşçıların %30'u ölen ve öldürülen çocuklardan oluşuyor.

Yemen'in güneyinde bulunan, San'a'dan sonra Yemen'in en büyük ikinci ve liman şehri olan Aden'de Suudi bombardımanı gittikçe artıyor.

Daha ne kadar saçmalaşabilir ki. Devrilen eski Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih, bombalanan evinin önünde şahsen haber sunuyor…

Aden'de, Husiler Yemen'in eski Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih taraftarı milislerle çatışma hâlindelerdi. Salih, 2011'deki yaygın protestoların ardından, otuz yıllık görevinden istifa etmeye zorlanmıştı. Al-Hadi, yakın zamanda onun yerini aldı.

Blog yazarları, Husilerin otoriteyi ele geçirmesini isteyenler ve Yemen'in bir diğer Irak, Suriye ya da Libya'ya dönüşmesini istemeyenler olarak ikiye ayrıldı.

Yemenliler Mahsur Kaldı

Haberlere göre onlarca Yemenli küçük teknelerle savaştan kaçmak için Aden körfezinden geçerek Somali ve Cibuti'ye ulaşmaya çalışıyor. Bu durum, son yıllarda binlerce Somalilinin ülkelerindeki şiddetten kaçıp Yemen'de sığınak arayışlarını tersine döndürdü.

Suudi Arabistan ve müttefikleri geçen ay Yemen'i bombalamaya başladığında, Shahnoza Gadoeva da Yemen'de ailesiyle yaşayan ve çalışan yüzü aşkın Tacik doktordan biriydi. Facebook grubunda ülkeden ayrılmak için Yardım Çağrısı yayınladığında gönderinin internette bu kadar hızlı yayılacağını tahmin etmiyordu.

Bizi kim kurtaracak? Yemen'de yaşayan doktorlarız. 300 kişiden fazlayız(çocukları da sayarsak 400). Yemen dün geceden beri Suudi uçakları tarafından bombalanıyor. Dışişleri Bakanlığı sessiz… Dehşet içindeyiz. Rusya henüz [Acil Durum Bakanlığı] uçaklarını göndermiyor.

Daha Fazlası: Bir Facebook Gönderisi Tacikli İnsanların Kurtarılışını Mı Hızlandırdı?

Binlerce Yemenli yurt dışında mahsur kaldı, evlerine dönemiyor. Bir başka 300.000 kişi Yemen'de evsiz kaldı. Yemen'e hava, kara ve deniz yollarından uygulanan ambargo, Yemenlilerin evlerine dönmelerini engelledi.

Daha Fazlası: Yemenin Uçuşa Kapalı Alanı: Binlerce Yemenli Yurduna Dönemedi

İnternet Sansürleri

Suudi Arabistan'ın hava saldırılarına başlamasından birkaç gün sonra, Yemenin en kapsamlı internet servisi Yemen Net'in birçok ana haber bülteni ve basın sitelerini engellediği farkedildi.

Bu şanslı arkadaş jeneratör için yakıt bulup arkadaşlarını çağırarak ‘şarj etme” partisi düzenledi. 50 saattir elektrik yok ve durum devam ediyor.

Husilerin Ocak ayında medyayı ele geçirmesi Birleşmiş Milletler tarafından şiddetle kınandı. Bu durum Husilerin, Devlet Başkanı ve Bakanlar Kurulu'nu istifa ettirmesinden bu yana uygulanan ilk geniş çaplı çevrimiçi yayın engellerindendir.

İnternet Topluluğu Örgütü'nün (ISOC) Yemen'deki yerel kısmı Facebook ve Twitter hesaplarından ulaşımın engellendiği bütün sitelerin isimlerini istedi. Şimdiye dek Mareb Press de dahil olarak Yemen Voice, Sahafa Net, Al-Sahwa Net ve Yemen Press engellenmiş.

Boş Umutlar

Suudi Arabistan 21 Nisan'da “askeri gayeler elde edildiğinde” Yemen'e yapılan hava saldırılarının durdurulacağını açıkladı. İran gazetesi Vatan Emrooz ön sayfasına, “Kararlılık Fırtınası Operasyonu’ 27 günlük vahşet ve çocuk katliamının ardından hiçbir askeri gaye elde edilemeden durduruluyor.” manşetini attı.

Ancak bombalar düşmeye devam etti.

Koalisyon

Suudi önderliğindeki koalisyonda yer alan Arap Körfezi ülkeleri, bölgedeki savaş karşıtı aktivistlere karşı savaşa destek verdi. Kuveyt ve Bahreyn de Yemenle olan savaşa karşı çıkan aktivistleri tutukladı.

Dahası: Kuveyt, Bahreyn ve Suudi Arabistan Yemen Savaşına Karşı Sesleri Bastırıyor

Mısırlılar sosyal medyada savaşa katılma söylentilerini reddettiklerini dile getirdiler. Seslerine kulak asılmadı.

Dahası: Mısır'ın Vietnam'ı: Neden Mısırlılar Yemendeki Savaşa Karşı? 

Sudan Cumhuriyeti, Suudi Arabistan'a katılıp Husilere karşı savaşı desteklemek amacıyla İran ile ittifakını bozarak taraf değiştirdi.

Dahası: Sudan İran'a Sırtını Döndü, Suudi Arabistan'ın Yemen Savaşına Katıldı

Tartışmaların ilerleyen günlerinde Pakistan parlamentosu çözüme ulaşmak için oy birliğiyle “Pakistan tarafsızlığını korumalı.” diyerek Suudi koalisyonuna katılmama kararı aldı.

Husilerin Yükselişi

“Başarısız devlet” olarak da bahsedilen Yemen, Husiler başkenti ele geçirdikleri zaman Devlet Başkanı olmayan bir ülke hâline geldi. Yemenliler bile bu duruma şaşkındı.

Husiler hükümete baş kaldırmaya 2004'te başladılar. O zamandan beri Yemen'in San'a'daki güç merkezi, Husilerin hükümeti indirip Şiilik mezhebini ve şeriatı geri getirmek istedikleri iddia ediliyordu. Husiler ise “topluluklarını ayrımcılığa karşı savunduklarını” iddia ediyorlardı.

Husilerin bir çoğu Şiilik mezhebinin bir kolu olan Zeydilik'e bağlılardır. Zeydilik Yemen nüfusunun üçte birini oluşturuyor ve 1962 yılına kadar neredeyse 1000 yıldır Kuzey Yemende hüküm sürmüştür.

Eski Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih ve mevcut Devlet Başkanı Al-Hadi'nin hükümeti, İran'ı Husi isyanını finansal olarak desteklemekle suçladı. 2004'ten 2010'a kadar isyanlar şiddet yoluyla bastırmaya çalışılıyordu.

Ayrıca Bakınız:

Global Voices tarafından yazılan bu özel yayını dilimize kazandırdığı için Çağla Gündoğan‘a teşekkür ederiz.

Şu tarihte güncellendi 26 Temmuz 2018 21:47 GMT

Bu kategorideki diğer sayfalar Özel Yayın

Diğer Bölümler

Bu site Creative Commons Attribution 3.0 ile lisanslıdır. Creative Commons License Bazı hakları saklıdır