Kampala, Uganda'nın sokaklarında muhalefet adayı Bobi Wine'ın seçim posteri. Görsel James Propa tarafından, izniyle kullanıldı.
Ocak 13, 2021'de, başkanlık seçimlerinin arifesinde Uganda'da internete erişim tamamen kaldırıldı.
1986'da bir gerilla savaşının ardından ülkedeki gücü ele geçirmiş, hala iktidarda bulunan Başkan Yoweri Museveni, 76, yeniden başkanlık seçimlerine katıldı.
Museveni'nin en güçlü rakibi eskiden müzisyen, şimdiyse siyasetçi olan ve sahne adı Bobi Wine ile tanınan Robert Kyagulanyi, 38 idi. Wine, 2017'de Kyadondo Doğu Seçim Bölgesi'ni temsil etmek adına parlamentoya katıldı.
Seçimden önce yaptığı konuşmada [1], başkan Uganda'da Facebook'un belirsiz bir süreliğine yasaklanacağını belirtti [2], ve sebep olarak Facebook'un muhalefeti desteklediğini, iktidar partisi destekleyicilerinin hesaplarını kapattığını öne sürdü.
12 Ocak, 2021'de telekomünikasyon şirketi MTN, Uganda Haberleşme Komisyonu (UCC)'nin talimatıyla internet erişiminin kaldırıldığını duyurdu [3]:
MTN Uganda informs its esteemed customers and other stakeholders that National Telecommunication Operators in the country, have received a directive from Uganda Communications Commission (UCC) to immediately suspend access and use, direct or otherwise of all social media platforms and online messaging applications over the network until further notice.
MTN Uganda has, in compliance with its National Telecommunications Operator License and in accordance with MTN’s group-wide Digital Human Rights due diligence framework implemented the directive.
MTN Uganda saygıdeğer kullanıcılarına ve hissedarlarına, ülkedeki Ulusal Telekomünikasyon Komisyonu (UCC) direktifi doğrultusunda derhal geçerli olacak, direkt veya dolaylı olarak sosyal medya ve çevrimiçi mesajlama uygulamalarının gelecekteki yeni bir bildiriye kadar kullanımının durdurulduğunu duyurmaktadır. MTN Uganda, Ulusal Telekomünikasyon Operatör Lisansı'yla ve MTN'in tüm grupları kapsayan Dijital İnsan Hakları'nın çabalarıyla beraber bu direktife uygun kararları hayata geçirmiştir.
18 Ocak, 2021, Pazartesi günü'nde internet kısıtlı olarak restore edildi, ancak sosyal medya platformlarının hepsi hala erişime kapalı ve ne zaman erişime açık olacakları konusunda herhangi bir açıklamada bulunulmadı.
İnternet erişiminin kısıtlanmasını sağlayan aracın [4] kullanımından ötürü devlet, beş gün içinde $8.9 milyon dolar kaybetti.
Mutegeki Cliff, Internet Society Uganda kuruluşunun başkan yardımcısı, bu dijital yasağın ülkeye ne boyutta mali zarar getirdiği konusunda yorumda bulundu:
This recent internet Shutdown cost our country a loss of $8,937,735. This money could potentially construct for infrastructure. @A4A_Internet [5] @internetsociety [6] @ISOC_Community [7] @ISOCUg [8] @ISOC_Africa [9] @VictorNdonnang [10] @netblocks [11] https://t.co/5o7nyX3sDi [12] pic.twitter.com/sWtFPAOoQA [13]
— Mutegeki Cliff (@mutegekicliff) January 19, 2021 [14]
Son günlerdeki internet yasağının devletimize maliyeti $8,937,735 oldu. Bu para, altyapı için kullanılabilirdi. @A4A_Internet [5] @internetsociety [6] @ISOC_Community [7] @ISOCUg [8] @ISOC_Africa [9] @VictorNdonnang [10] @netblocks [11] https://t.co/5o7nyX3sDi [12] pic.twitter.com/sWtFPAOoQA [13] — Mutegeki Cliff (@mutegekicliff) January 19, 2021 [14]
Ugandalılar, şuan VPN aplikasyonlarını kullanıyorlar, fakat bazı VPN servisleri de devlet tarafından kapatıldı, aynı zamanda VPN şebekelerini kullanan Ugandalıların tutuklanacağı ihtarında bulunuldu [15].
DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN: Social media blackout, violent crackdown on opposition ahead of presidential elections in Uganda [16](1.02.2021 tarihinde İngilizce, Fransızca ve İspanyolca dillerinde mevcut)
Birkaç Ugandalı, internet hızının ciddi derecede yavaşladığını, bankacılık gibi mesleklerin ciddi zorluklar yaşadığını belirtti.
Its been nine (9) days of the Uganda govt blocking social media. The Internet speed is so slow that making bank transactions, uploading videos, tethering laptop to phones is nearly impossible. Accessing Google Drive and Google Docs is impossible without a VPN.#KeepitOn [17] pic.twitter.com/0grqhl2Ys7 [18]
— Kemigisa (@JackyKemigisa) January 21, 2021 [19]
Uganda devletinin sosyal medya yasağının üstünden dokuz gün geçti. İnternet hızı o kadar yavaş ki banka havaleleri yapmak, videolar yüklemek, bilgisayarları telefonlarla eşleştirmek neredeyse imkansız. VPN olmadan Google Drive veya Google Docs'a erişim de öyle. #KeepitOn [17] pic.twitter.com/0grqhl2Ys7 [18] — Kemigisa (@JackyKemigisa) January 21, 2021 [19]
Oldukça ironik, fakat Uganda Polis Kuvvetleri gibi devlet kuruluşları hala sosyal medyayı, sosyal medya kullanımı yasaklanmış vatandaşlarla iletişime geçmek için kullanıyor.
26 Ocak'ta, Uganda polisi internet üzerinden bir cinayet araştırmasıyla alakalı bilgilendirmede bulundu:
.@Patrickonyango1 [20] “Police in Entebbe are investigating a case of murder by shooting of a one Kyeyune Erica, a boda boda rider who was shot by a yet to be identified person”.https://t.co/Tog1ohWyD5 [21]
— Uganda Police Force (@PoliceUg) January 26, 2021 [22]
.@Patrickonyango1 [20] “Entebbe'deki polisler, bir boda boda sürücüsü olan, kimliği belirsiz bir şahıs tarafından vurulan Kyeyuna Erica'nın vurulmasıyla ilgili olarak cinayet soruşturmasını sürdürüyor.” .https://t.co/Tog1ohWyD5 [21] — Uganda Police Force (@PoliceUg) January 26, 2021 [22]
Uganda'da sosyal medya, arkadaşlarla ve aileyle iletişim kurabilmek için bir temel, ve yemek, içecek, moda ve müzik sektöründeki, gençler tarafından işletilen küçük işletmeler dijital reklamcılıktan faydalanarak başarı elde edebiliyorlar.
Bu küçük işletmeler reklam için sosyal medyayı kullanıyor, çünkü anaakım medyadaki reklam ücretini karşılamakta güçlük çekiyorlar.
Muhalefet, seçim sonuçlarını reddediyor
Kampala, Uganda'da şuanki başkan Museveni'ye ait bir seçim kampanyası panosu. Görsel James Propa'ya ait, izniyle kullanıldı.
Seçim sonuçları bütün oyların sayılmasının ardından, 16 Ocak Cumartesi, öğleden sonra duyuruldu, sonuca göre şuanki Başkan Museveni %58.4 oyla kazandı [23], Bobi Wine ise 10.7 milyon oydan %35'ini aldı.
İnternete erişimin durdurulması özellikle daha yeni National Unity Platform [24]‘unu seçimden önce kurmuş olan Bobi Wine'ın seçim kampanyasını etkiledi. Wine, Uvote aplikasyonunu [25] kurarak internet kullanıcılarının oy sayımındaki hileleri rapor edebilmesi, sonuçların kopyasının, oylama sürecindeki ihmallerin fotoğraflarının ve videolarının yayılması için bir platform oluşturmuştu.
Wine, 25 Ocak tarihine kadar, mahkeme kararının [26] ardından ev hapsine [27] mahkum edilmişti.
Wine'ın partisinin bazı üyeleri de hapis cezasıyla karşılaşabilir, örneğin müzisyen Nubian Li mahkeme karşısına [28] askeri ekipman bulundurduğu iddiasıyla çıkacak.
Aşağıda, Bobi Wine ve Nubian Li'ye ait olan politik şarkı “Uganda Zukuka” bulunuyor, çevirisi ise “Uyan Uganda”:
Bobi Wine, verdiği bir beyanda [29] seçimlerin “devletin yönlendirdiği şiddet dahil, çeşitli düzensizliklerle bozulmuş” olduğunu söyledi:
Unfortunately, Museveni yet again committed a coup against the Constitution and the people of Uganda… Like most National and International bodies have noted, this election was marred with massive irregularities including state inspired violence, intimidation and harassment of my supporters, myself and other opposition candidates, ballot stuffing with pre-ticked ballot papers in favour of Museveni, alteration of Declaration of Results Forms, Confiscation of Declaration Forms from our agents by Security Personnel, flawed tallying processes, etc. In many districts across the country our agents were picked from polling stations and detained. To date, many of them are still missing.
Ne yazık ki, Museveni yine Anayasa’ya ve Uganda halkına bir darbe gerçekleştirdi… Ulusal ve uluslararası kurumların belirttiği gibi, bu seçim devletin teşvik ettiği şiddet gibi düzensizliklerle bozulmuş durumdaydı, muhalefeti destekleyenlere, ben ve diğer muhalefet adayları olmak üzere gözdağı verildi ve tehditlerde bulunuldu, Museveni için önceden hazırlanmış oy pusulaları hazırlandı, Seçim Sonuçlarının Beyanı’nda değişiklikler yapıldı, Güvenlik Personeli’nin ajanları tarafından beyan formları ele geçirildi, tutulan çetelelerde hatalar bulundu… Ülkemizin birçok bölgesinde bizim destekleyicilerimiz oy kullanma noktalarında gözaltına alındı. Bugün bile birçoğu hala kayıp.