Pandeminin başından itibaren Venezuela'daki feminist topluluklar ve uluslararası hükümetdışı kuruluşlar, katı karantina önlemlerinin Venezuela'daki birçok şehirde aile içi şiddeti arttıracağı uyarısında bulundular. Uluslararası çocuk hakları organizasyonu Save The Children, Venezuela'da Mart'ta başlamış olan pandeminin takibinde cinsiyet bazlı fiziksel, cinsel ve duygusal şiddet karşısında destek arayanların %33 oranında arttığını raporladı. 2020'nin ilk sekiz ayında Venezuela'da 172 kadın öldürüldü- her 43 saatte bir kadın cinayeti.
Devlet desteğinin eksikliğinden ötürü sivil toplum kuruluşları ve feminist grupları pandemi süresinde şiddete uğrayan kadınlara destek olmak amacıyla WhatsApp'i araç olarak kullanmaya başladılar. Global Voices WhatsApp aracılığıyla pandemi döneminde şiddete uğrayan kadınlara destek olmayı hedefleyen dört projenin liderleriyle görüştü.
Uquira modern feminizmin prensipleri üzerine bilgilendiriyor
Pandemiden önce, Caracas merkezli feminist grubu Uquira devlet ihmalini, cinsiyet odaklı şiddet kültürünü ve Venezuela'daki “machismo” kavramını sokaklarda protesto ediyordu. Pandemiden sonra Uquira çalışma tarzını değiştirmek zorunda kaldı. WhatsApp üzerinden “foro chats” denen interaktif konferanslar organize etmeye başladılar. Uquira üyesi Melanie Arguinzones, Global Voices'a şöyle konuştu:
WhatsApp es una herramienta genial para el contexto venezolano. Hay muchas mujeres que no tienen computadora o una conexión estable de internet, así que les cuesta entrar a una reunión de zoom, por ejemplo. Para muchas esta puede ser la única y la forma más económica de compartir información, experiencias y pedir ayuda. […] Los foro chats se convirtieron en una buena herramienta para invitar a expertos a que compartan información de temas relacionados a género. Esta nueva dinámica es mucho más inclusiva, porque nos permite acercarnos a mujeres que están fuera de Caracas.
WhatsApp Venezuela açısından bakıldığında etkili bir araç. Birçok kadının Zoom toplantılarına katılabilmek için bilgisayarı veya stabil bir internet bağlantısı yok. Birçoğu için [WhatsApp] bilgi veya tecrübe paylaşmak, yardım istemek için tek yol, aynı zamanda da en ucuzu. […] Foro chats cinsiyet konusunda bilgilerini paylaşmaları için uzmanların çağırıldığı harika bir yöntem. Bu yeni dinamik aynı zamanda daha kapsayıcı, çünkü Caracas dışındaki kadınlara da ulaşabiliyoruz.
Pandeminin başlangıcından beri Uquira feminizmin temelleri, feminist kişisel bakım ve LGBTQ+ toplulukları hakkındaki komplo teorilerini geçersiz kılan dört tane halka açık foro chats düzenledi. Son düzenlenen foro chat cinsel politika üstüneydi ve sadece Uquira üyelerinin katılımına açıktı.
Bu forumlarda katılımcılar bir Google Doc'a giriyorlar, ve sonrasında Whatsapp grubu linkini alıyorlar. Konuşmanın yapılacağı gün moderatörler katılımcıları karşılıyor, grup kurallarını söylüyor ve davet edilmiş konukları tanıtıyorlar. Sonrasında, gelen konuklar fotoğraflar, metinler ve sesli mesajlar kullanarak bir konuyu incelerken geri kalan katılımcıların mesaj izni olmuyor. Bittiğinde ise soru alımı için 40 dakika süre tanıyorlar.
Önceki deneyimleri Uquira'yı zorunlu kaydolma ve soru sorma kısmından önce mesajları kapatma gibi güvenlik önlemleri almaya itti. Arguinzones'un dediğine göre: “İlk başta gruba giren bazı troller bize hakaret ediyor ve uygunsuz fotoğraflar atıyorlardı. Yine de bu alanı yaratmak zorundayız. Bu iletişim kanallarını kullanabildiğimiz kadar kullanmak istiyoruz çünkü bu şekilde mesajımızı başkalarına aktarabiliriz.”
#JusticiaParaTodas kadın cinayeti kurbanlarının ailelerine destek sağlıyor
2018'de Ketsy Medina'nın annesi öldürüldüğünde, adalet arayışı için önünde uzun bir yol olduğunu biliyordu. Gerçekten de annesinin katilinin bulunması yavaş ve zorlu bir adli süreç gerektirdi. Kısa sürede Venezuela'nın adli sistemiyle tek başına mücadele etmenin anlamı olmadığını fark etti. WhatsApp'te #JusticiaParaTodas (Herkes için Adalet) grubunu kendi durumunda olan diğer kadınlar için kurdu. Telefon konuşmasında Medina şunları söyledi:
Creamos este grupode apoyo para que las familias de las víctimas pudieran construir un espacio para compartir información, actualizaciones de los casos y buscar apoyo. Presionamos a las instituciones a través de las redes sociales con la información que recopilamos; pero el grupo ofrece algo fundamental para curar una herida tan grande como el feminicidio de un ser querido: compañerismo, comprensión y apoyo.
Bu grubu kurduk ki kurbanların aileleri bilgi paylaşıp gelişmelerden haberdar olabilecekleri, destek alabilecekleri bir alana sahip olsunlar. Topladığımız bilgilerle sosyal medyada kurumlara baskı uyguluyoruz, fakat grup aynı zamanda sevilen birinin kadın cinayetine kurban gitmesi ardından gelen iyileşme sürecindeki en temel şeyi sağlıyor: arkadaşlık, anlayış ve destek.
Ketsy'nin açıkladığına göre grubun ismi sosyal medyada cinsiyet bazlı şiddete ve devlet ihmaline dikkat çekmek için kullandıkları hashtag ile aynı:
En Venezuela es común ver denuncias de feminicidio en Twitter. Usan el nombre de la víctima: #JusticiaParaGreicy, #JusticiaParaAngela, #JusticiaParaKarla. Nosotras usamos la etiqueta #JusticiaParaTodas, porque juntas somos más fuertes ”.
Venezuela'da, Twitter üstünde kadın cinayetlerine dikkat çekmek için hashtag kullanmak yaygın olarak görülüyor. Kurbanın ismini kullanıyorlar: #JusticiaParaGreicy, #JusticiaParaAngela, #JusticiaParaKarla. Biz #JusticiaParaTodas'ı kullanıyoruz, çünkü bir arada daha güçlüyüz.
Tinta Violeta karantina zamanında şiddete uğrayanlar için bir yardım hattı
2019'da feminist topluluğu Tinta Violeta'nın kurucusu Daniella Inojosa, kadınlar için bir yardım hattının gerekliliğini fark etti. WhatsApp üzerinden şöyle açıkladı:
Cuando comenzó la pandemia, empezamos a pensar: ¿Qué tipo de apoyo tienen las mujeres si son víctimas de violencia? ¿De dónde obtienen ayuda, atención y un espacio para denunciarlo? Lamentablemente, en Venezuela no hay.
Pandemiyle yüzleştiğimizde, şunları düşünmeye başladık: Şiddet kurbanı olurlarsa kadınların ne tür bir desteği var? Nereden yardım alabilirler, nasıl suç duyurusunda bulunabilirler? Ne yazık ki, Venezuela'da böyle yardımlar yok.
Takibinde Tinta Violeta bazı üyelerinin telefon numaralarını halka açtı ve WhatsApp'te bir yardım hattı kurdu. Gönüllüler sabah 6'dan akşam 10'a kadar istismarcılarıyla birlikte karantinada bulunan kadınlara destek sağlıyor, dinliyor ve tavsiyede bulunuyor.
Inojosa, şu sözlerle devam etti: “Bu destek projesine özellikle 2019'da daha fazla zaman harcamaya başladık, çünkü şiddet durumunda kadınlara hangi alternatif yollarla destek olabileceğimizi anlamak istiyorduk.” Aynı zamanda onları arayan veya yazan kadınların büyük yüzdesinin partnerlerinden gördükleri şiddeti gerekli adli kurumlara bildirmiş olduklarını söyledi. “Sistem tarafından terk edilmiş durumdalar,” diye devam etti.
Inojosa bu tecrübeyi ekibinin üstündeki büyük bir sorumluluk olarak açıklıyor. “Uzaktan da olsa oldukça vahşi ve sinir bozucu durumlarla ilgilenmek zorundayız,” dedi. Pandeminin başından beri Tinta Violeta 215'i kadın 500 kişiye yardımcı oldu. “Aynı zamanda doğrudan veya dolaysız şiddete uğramış kişilere destek oluyoruz, örneğin çocuklarla alakalı durumlarda.”
Alimenta la Solidaridad, aşçılarına kendi topluluklarına nasıl yardımcı olabileceklerini öğretiyor
Aşevi Alimenta la Solidaridad için aşçılarının bulundukları topluluklarda sütün görevi gördüklerini öğrenmek sürpriz olmadı. Mariana Luengo telefonda Global Voices'a konuştu: “Onlar güven duyulan kadınlar, comedores comunitarios [‘topluluk için yemek salonları’] aracılığıyla topluluktaki birçok aileyi tanıyorlar.” Kendisi Alimenta la Solidaridad'ın cinsiyet bazlı şiddet için kurduğu sohbet forumlarında gönüllü bir psikolog. Amaç, aşçıların istismara uğramış kişilere destek sağlamasıydı. “[Aşçılar] evde şiddete uğramış olduğunu söyleyen kadınlara ve çocuklara nasıl yardım edebileceklerini öğrenmekte oldukça isteklilerdi.”
Alimenta la Solidaridad, Catholic Andrés Bello Üniversitesi'nden psikologlar ve avukatlar çağırarak aşçılarını topluluklarına nasıl daha iyi hizmet edebilecekleri hakkında bilgilendirdi. Luengo şöyle devam etti:
La experiencia fue particularmente enriquecedora por las preguntas que las cocineras traían a la mesa: cada uno tuvo un enfoque muy particular después de haber escuchado a los vecinas hablar sobre sus experiencias de violencia y haber vivido situaciones de abuso en un momento u otro de su vida. Las mujeres estaban particularmente enfocadas en la idea de ayudar a los demás, y les ayudó mucho contar con un equipo de psicólogos y abogados para entender cómo apoyar y asesorar sobre qué hacer contra los abusadores.
Bu tecrübe özellikle aydınlatıcıydı ve bu aşçılarımızın sordukları sorular sayesindeydi; komşularından yaşadıkları şiddet olaylarını veya hayatlarında herhangi bir noktada uğradıkları istismarları dinlemişlerdi ve bu durumlara yaklaşımları farklıydı. Kadınlar özellikle başkalarına yardım etmek konusunda çok hevesliydi, bu yüzden psikologlardan ve avukatlardan oluşan bir grup onlara istismarcılara karşı alınması gereken adli önlemleri bilip, yardımcı olmaları konusunda büyük katkıda bulundu.