Tiananmen Katliamından 30 Yıl Sonra: Demokrasi Tanrıçası'nın Sorunlu Tarihi

1989 yılında Tiananmen Meydanında Demokrasi Tanrıçası. Fotoğraf: Chan Ching-wah / Vatandaş Haberleri.

Aşağıdaki yazı aslen Kris Cheng tarafından yazılmıştır ve Hong Kong Free Press tarafından 19 Mayıs 2019'da yayınlanmıştır. Düzenlenen sürüm, Global Voices'da bir içerik ortaklığı anlaşmasıyla yayınlanmaktadır.

Demokrasi Tanrıçası, 4 Haziran’daki kanlı katliamdan önce 1989’da Tiananmen Meydanı’nda beş gün durdu.

Tiananmen Kapısı'na asılan Mao Zedong'un portresine bakan on metrelik heykel sadece üç gün içinde yapıldı. Bir kişiye atfedilemezdi; Yapımına sekiz yüksek öğrenim sanat, müzik ve tiyatro kurumundan onlarca öğrenci katıldı.

Heykel yapıldığında, Pekin neredeyse 10 gün sıkıyönetim kanunu içindeydi. Bazı öğrenciler heykele güç vermek ve meydandakileri birleştirmek için heykeli kullanmak istediklerini söylediler.

Heykeltıraşlardan biri olan Cao Xinyuan tarafından yapılan bir hesaba göre, heykel sadece kısa bir sürede “tamamen akademik bir yaklaşım” kullanılarak tamamlandı:

They decided to adapt to their purpose a studio practice work that one of them had already made – a foot-and-a-half clay sculpture of a nude man grasping a pole with two raised hands and leaning his weight on it.

[…]The students cut off the lower part of the pole and added a flame at the top to turn it into a torch; they repositioned the body into a more upright position; they changed the man’s face to that of a woman, added breasts, and finally draped the whole figure in a robe.

Amacına, birisinin daha önce yapmış olduğu bir stüdyo uygulama çalışmasına adapte olmaya karar verdiler – çıplak bir adamın bir buçuk kil heykelini, iki eliyle bir direğe tutup üzerine ağırlıklarını yasladılar.

[…] Öğrenciler, direğin alt kısmını keser ve bir meşale haline getirmek için tepeye bir alev ekler; vücudu daha dik bir pozisyona yerleştirdiler; adamın yüzünü bir kadınınkine çevirdiler, göğüslerini eklediler ve nihayet bütün figürü bir cüppeye döktüler.

27 Mayıs 1989'da Demokrasi Tanrıçası'nın özgün modeli. Fotoğraf: Tiananmen Duizhi.

29 Mayıs 1989 gecesi, heykel dört bölümden meydana getirildi ve 16 saat içinde toplandı. Yüz binlerce kişi bu süreci izledi.

Cao, 30 Mayıs öğlen saatlerinde basit bir çiçek sunumu ve açılış töreni düzenledi. “Uzun süre yaşayacak demokrasi” ve diğer sloganlar söyleyen Cao, bazıları “Internationale” demeye başladı.

Merkez Müzik Akademisi öğrencileri, bir yabancı şarkı ve bir Çin şarkısı olan Beethoven’ın Dokuzuncu Senfonisi’nden Ode to Joy’a bir performans sergiledi ve tekrar The Internationale ile sona erdi.

Heykelin açılışı ilanında yapılan açıklamada, yaratıcılar açlık grevindekilere, meydandakilere, Çin'deki bir milyondan fazla üniversite öğrencisine ve dünyayı destekleyenlere adamak istediklerini söylediler:

Although the God of Democracy, sculpted in plaster, cannot be preserved forever – we believe the darkness will pass and the dawn will come…[The original text referred to a God of Democracy instead of a Goddess.]

We strongly believe that when true democracy comes, we will come back to the square to stand up a grand, huge and permanent God of Democracy. This day will come. The Chinese people will forever put the God of Democracy in our hearts.

Her ne kadar sıvaya benzeyen Demokrasi Tanrısı sonsuza dek korunamaz – karanlığın geçeceğine ve şafağın geleceğine inanıyoruz … [Orijinal metin Tanrıça yerine Demokrasi Tanrısına atıfta bulundu.]

Gerçek demokrasi geldiğinde, büyük, devasa ve kalıcı bir Demokrasi Tanrısı'nı ayağa kaldırmak için kareye geri döneceğimize kuvvetle inanıyoruz. Bu gün gelecek. Çin halkı sonsuza dek Demokrasi Tanrısını kalbimize koyacaktır.

Hong Kong gazetecilerinin demokratik hareketi ele alan bir raporlar topluluğu olan insanlar unutmayacak. Heykelin öğrenci yaratıcılarından kelimeler kaydedildi.

Heykel dalında öğrenim gören bir öğrenci, Hong Kong gazetecilere, Çin'in yeni, yenilikçi bir imaja, demokrasiyi, özgürlüğü, eşitliği ve barışı temsil eden bir imaja ihtiyacı olduğu için heykeli yaptıklarını söyledi:

The Goddess of Democracy will represent the thoughts of the new generation of China. We need to get rid of old traditions, and get rid of the feudalistic parental system.

Demokrasi Tanrıçası, yeni Çin neslinin düşüncelerini temsil edecek. Eski geleneklerden ve feodalist ebeveyn sisteminden kurtulmamız gerekiyor.

Heykelin yapımında yer alan bir başka öğrenci, New York'taki Özgürlük Heykeli'ni referans olarak aldığını söyledi. Özgürlük Anıtı'nın sağ elinde bir meşale ve ABD'nin bağımsızlık tarihini gravürlenmiş bir kitabı var. Tiananmen Demokrasi Tanrıçası meşalede iki eliyle birlikteydi.

Ancak öğrenciler Pekin hükümetinin tepkisini beklememiş olabilirler. O sırada bir öğrenci şöyle dedi:

If the government ignores public opinion and forcefully destroys the statue, it will only show the authorities’ pettiness and their anti-democratic faces.

Hükümet kamuoyunu görmezden gelir ve heykele kuvvetle zarar verirse, yetkililerin sıkıntılarını ve demokratik karşıtı yüzlerini gösterecektir.

Heykel kurulduktan kısa bir süre sonra, Pekin’in Tiananmen yönetim komitesi, kuralların ihlal edilmesinin yanı sıra “ulusal saygınlık ve imaja hakaret” dediğini söyledi. People's Daily ayrıca üç gün boyunca heykeli eleştiren makaleler de yayınladı.

Halk Kurtuluş Ordusu 4 Haziran'daki protestoyu temizlediğinde, heykel hızla düştü ve tanklar tarafından ezildi. Ancak kopyalar kısa süre sonra Hong Kong'da ve diğer yerlerde ortaya çıktı.

“Demokrasi Tanrıçası”. Fotoğraf: Catherine Lai / HKFP.

Çin'in Yurtsever Demokratik Hareketlerini Destekleyen Hong Kong İttifakına göre, ilk kopya 18 Haziran 1989'da, ondan fazla sanatçı ve Hong Kong Sahne Sanatları Akademisi'nden 60 öğrenci tarafından yapıldı. Hong Kong'daki insanların Causeway Bay'daki Victoria Park'ı ziyaret edip yaslarını tutabilmeleri için yaratıldı. Bununla birlikte, yaratıcılar bu kopya için kalıcı bir ev bulamadılar ve – 1989'un sonunda – parçalandı.

1990'ların başında Ching Ming Festivali, Sonbahar Ortası Festivali'ndeki hatıra olaylarında ve katliamın yıldönümünde kullanılan dikenli tellerle başka bir kopya daha yapıldı.

Ancak en belirgin kopya 2004'te fiberglas ile yaratılmış olabilir. 2.4 metre yüksekliğinde, katliamın yıldönümünü kutlamak için mum ışığında gece nöbetleri sırasında kullanılmıştır.

Hong Kong'daki Victoria Park'taki “Demokrasi Tanrıçası”. Fotoğraf: Catherine Lai / HKFP.

2009'da – 20. yıldönümünde – daha küçük bir kopya yapıldı ve Hong Kong Politeknik Üniversitesi'nde halka sergilendi. Benzer heykeller Tayvan, ABD, Kanada ve Avustralya'daki şehirlerde de gösterildi. Kopyaları dışında, Hong Kong, 1980 yılında yapılanlardan esinlenerek başka bir Demokrasi Tanrıçası heykeline de ev sahipliği yapıyor.

2010 yılında, Çin doğumlu Yeni Zelandalı bir sanatçı olan Chen Weiming, Hong Kong'a gönderilen yeni bir Demokrasi Tanrıçası heykeli yarattı.

İttifak 29 Mayıs'ta Causeway Körfezi'ndeki Times Square alışveriş merkezinin halka açık bir bölümünde halka açık bir alanda sergilendiğinde, yetkililerin heykelin sergilenecek bir “eğlence” lisansı olmadığını söylediği gibi tartışmalar başladı. Polis geldi ve aldı. Kamuoyu baskısının ardından, heykel sonunda İttifak'a iade edildi ve Victoria Park'ta sergilendi.

Hong Kong Çin Üniversitesinin öğrenci birliği, heykeli kampüse taşımayı planladı, ancak okul yönetimi tarafından onaylanmadı. Yine de, yüzlerce yıllık mum ışığında meydana gelen nöbetten sonra heykele kampüse kadar eşlik etti ve o zamandan beri orada kaldı.

2010 yılında Hong Kong Çin Üniversitesine giren Demokrasi Tanrıçası heykeli. Dosya Foto: Apple Daily.

Sohbet başlatın

Yazarlar, lütfen giriş »

Kılavuz

  • Tüm yorumlar onaydan geçirilir. Yorumunuzu birden fazla göndermeyin, yoksa reklam olarak işaretlenebilir.
  • Lütfen diğerlerine saygı gösterin. Nefret, küfür ve kişisel saldırı içeren yorumlar onaylanmayacaktır.