Putin, Google tarafından yanlışlıkla 2018 başkanlık seçimlerinin galibi ilan edildi // Ekran Görüntüsü: Christopher Moldes
Rusya'da başkanlık seçimlerine iki ay kaldı ve her ne kadar birden çok rakibi olsa da, Putin'in rahatça kazanarak dördüncü dönemine girmesi bekleniyor.
Google, 15 Ocak tarihinde Putin'i Mart 2018 seçimlerinin galibi ilan ederek [1] adeta insanları şimdiden seçim gecesi yapılacak olan oy sayımı heyecanından kurtardı.
Rusça dilinde yapılan bir Google aramasında “2018 seçimleri” yazıldığı zaman sağ tarafta seçimlere ait Vikipedi makalesinin ekran görüntüsü çıkmakta ve yukarıda da görüldüğü üzere “galip” kısmında Vladimir Putin yazmaktaydı.
Bu tuhaf hata, Google'ın kullandığı ve kullanıcıların yaptıkları aramalara yönelik bilgilerin yer aldığı arama motoru teknolojisinden kaynaklanmaktaydı. Benzer aramalar da genelde Vikipedi veya devletlerin resmi sitelerinde yer alan ve Google tarafından da güvenilir kabul edilen bilgiler içermektedir.
Fakat Rusya'daki 2018 seçimlerinin Vikipedi sayfasında durum çok farklıydı.
Vikipedi'nin ana kuruluşu olan Wikimedia'nın Rusya şube müdürü Stanislav Kozlovsky, bir Rus iş dünyası haber sitesi olan RBC'de bu hataya bir açıklama getirdi:
Неизвестный дописал фамилию Путина в преамбулу статьи о выборах, после чего поисковик индексировал ее и отобразил в выдаче новый вариант.
Birisi Putin'in adını seçimlerle ilgili makalenin girişine eklemiş ve arama motoru da bunu indeksleyerek arama sonuçlarına yansıtmıştır.
Vikipedi, gönüllü kullanıcıların güvenlik incelemesinden geçerek bağımsız bir şekilde katkıda bulunabildiği bir kitle kaynak modeliyle bilinmektedir. Dilden dile değişiklik gösterseler bile, bütün Vikipedi sayfaları bu tarz hatalı durumların önüne geçebilmek için birtakım standart usullere sahiptir. Fakat görünüşe bakılırsa bu usuller Vikipedi'nin Rus versiyonunda [2] uygulanmamıştır. Bu hatanın şaka amaçlı ya da siyasi bir hamle olup olmadığı henüz bilinmiyor.
Hatanın düzeltilmesi yalnızca 20 dakika sürmüştür fakat bu tarz nükteli yorumların yapılabilmesi için 20 dakika yeterli olmuştur:
Зовите сенатора Пушкова. Американцы через Google вмешались в наши выборы, продвигая выгодного для себя кандидата. pic.twitter.com/IFDbL149g0 [3]
— La Russie parle (@Russia_calls) 14 января 2018 г. [4]
Birisi senatör Puşkov'a haber versin. Amerikalılar Google'ı kullanarak seçimlerimize karışmış ve işlerine en çok yarayacak adayı ileri sürmüşler.
Rusya Federasyon Konseyi Savunma ve Güvenlik Komitesi üyesi olan Aleksey Puşkov, Rusya'nın diğer ülkelerin içişlerine müdahale ettiği iddialarını reddeden ve Rusya'nın içişlerine başka ülkelerin (özellikle ABD'nin) müdahale edişini sert bir şekilde kınayan savaş yanlısı tweet'leri ile bilinmektedir.
Kullanıcıların çoğu bu olayı ciddiye almamış olsa da, aslında bu daha büyük sorunların bir belirtisidir.
Google'ın yapılan aramalara yeterince güvenilir kaynaklar içeren sonuçlar sunup sunmadığı konusunda birtakım soru işaretleri mevcuttur. Her ne kadar Vikipedi diğer ana haber sitelerine göre daha güvenilir ve daha az tartışılır olsa da hâlâ bu tarz hatalar meydana gelebilmektedir. Devletlerin resmi siteleri de önemli ölçüde çarpıtılmış gerçekler sunabilmektedir. Bu hata belki de Google'ı bu tarz sonuçların yeni sorunlar meydana getirebileceğini göz önünde bulundurması için teşvik edebilir.
Google ve diğer arama motorlarının bu tarz sonuçlar vermeye devam ettiğini farzedersek, bu olay aynı zamanda haber ve bilgi alımında internet sitelerinin ne kadar güvenilir olduğu hususunda birtakım soru işaretleri doğurmaktadır. Rus gençlerinin önemli bir yüzdesi [5] haberleri internetten takip ederken, nüfusun ezici çoğunluğu ise hâlâ televizyonlara güvenmektedir. [6]
Rusya'da internet kullanımı yaygınlaştıkça bu rakamın artması beklenebilir. Brezilya [7], Endonezya [8] ve ABD'de [9], bütün yaş gruplarından her gün daha fazla kişi haber ve bilgiye erişim için interneti kullanmaya başlamış veya başlamaktadır. Bu da insanların arama sonuçları, sosyal medya canlı yayınları ve diğer otomatik bilgi araçlarına dünyanın geri kalanı hakkında doğru bilgiye ulaşabilmek için giderek daha fazla güvendiğini ortaya koymaktadır. Başkanlık seçimleri gibi önemli bir konuda basit bir Vikipedi hatası bile domino taşı etkisiyle yanlış bilgilendirmeye yol açabiliyorsa, bu ileride daha fazla sorunla karşılaşabileceğimiz anlamına gelmektedir.
“Yalan haberler” ve yanlış bilgilendirmeyle mücadele edilmesi gerekliliğine yönelik iddialara medya analisti Nina Jankowicz [10], uzun vadede kullanıcıların eleştirel düşünebilme becerilerini geliştirme önerisiyle yanıt verdi.
Kişinin yaşadığı yer ve interneti kullanmayı ne derece bildiğine göre bu başarılı olabilir, ya da olamayabilir. Fakat neyse ki bu arama sonucuyla karşılaşanlar bu durumun büyük bir hata olduğunun farkında olacak kadar eleştirel düşünebilme yetisine sahipler.