- Global Voices Türkçe - https://tr.globalvoices.org -

Hong Konglu Demokrat Aktivistler 23. Madde Yasal Değişikliğine Karşı

Kategoriler: Doğu Asya, Çin, Hong Kong (Çin), Hukuk, Politika, Protesto, Vatandaş Haberciliği
[1]

Hong Konglu vatandaşlar iç yönetmelik değişikliğine karşı Yasama Meclisi'nin kamu salonlarında gösteri düzenledi. Pankartta: “Yasama Meclisini Koru”; “Bunu da Ulusal Halk Kongresi'ne çevirme”; “Bugün iç yönetmelik değişikliği, yarın 23. madde uygulanır” yazmakta. Görüntü: inmediahk.net.

Hong Kong'da bazı kişiler bu yıl şehre gelen tek şeyin Noel Baba olmamasından korkmakta. Şehrin Yasama Meclisinde Pekin yanlısı milletvekilleri geniş kapsamda inşaat projeleri için harcamaları ve demokratların tartışmalı yasamasını feshetmeyi hedefleyen usul kuralları değişikliğini onayladı.

Çin topraklarında olduğundan daha fazla ekonomik ve kişisel özgürlüklere sahip Hong Kong ”Tek Ülke İki Sistem” diye de bilinen Çin özel yönetim bölgesidir. Ancak son yıllarda Pekin Hong Kong'a ”Tek Ülke” ilkesini görünür kılan yeni kanunlar dayatmakta.

Örneğin Hong Kong hükümeti Çin ulusal marşına kasıtlı saygısızlık yapanların cezalandırılmasına ilişkin bir kanun [2] çıkarma sürecinde. Bu durum geçtiğimiz Ekim ayında Ulusal Halk Komitesi Daimi Kurulu, kısıtlayıcı Çin ulusal marş kanunuyla Hong Kong küçük anayasasını birleştirmiş böylelikle Hong Kong'u yerel kanunun uygulanmasına mecbur kılmıştır.

Hong Kong için görünen bir başka anayasa zorunluluğu ise mini anayasa diye de geçen Temel Kanunun 23. Maddesi sorun çıkarma potansiyeli olan ulusal güvenlik kanununun uygulanmasını gerektirmekte.

Hong Kong Özel İdari Bölgesi Merkezi Yönetime karşı tüm ihanet, bölücü, isyana teşvik, Merkezi Halk Hükümetini devirme, devlet sırrını ifşa gibi eylemlerini ayrıca Bölgede dış mihrakların siyasi eylemlerini ya da herhangi kurum kuruluşun bu dış mihraklarla işbirliğini engelleyen kanunları uygulamalı.

[3]

“Şehre 23. Madde geliyor.” Yasama Meclisi iç yönetmeliklerine karşı sosyal medyadaki sitelerin çıkardığı siyasi bir hiciv.

2002'de Hong Kong hükümeti 23. Maddenin uygulanması için hükümeti devirme eylemlerine karşı yabancı topluluklarla bağlantılı sivil toplum örgütlerine dahi suçlu muamelesi yapabilecek ve kışkırtıcı konuşmaların yasa dışı olduğunu beyan edebilecek bir tasarı sundu.

Bu çabalar gösteriler düzenlenerek büyük tepkiyle karşılandı ve o zamandan beri yasama süreci askıya alınmış vaziyette.

Şu anki Hong Kong Baş Yönetici Carrie Lam Yasama Meclisinin mevcut usül kurallarına ilişkin değişikliklerinin 23. Maddeyle bir ilgisi olmadığının yalnızca  parlamentodaki aksaklığın giderilmesine yönelik olduğunu vurguladı.

Pek çok insan yinede tam tersini düşünmekte. İnternette konuyla ilgili çok tıklanan bir görüntü. 100'ü aşkın Facebook veritabanlı internet mağazası tarafından paylaşıldı. Noel Baba görüntü karesinde normalde noel şarkısı [4]nın nakaratı bulunan kısma ”Şehre 23. Madde Geliyor” [3] yazılmış.

Yeterli Çoğunluk Anlayışında Önemli bir Değişiklik

Öyleyse hangi kurallar değişti? 15 Aralıkta, Pekin yanlısı milletvekilleri Hong Kong Yasama Meclisinin Usul Kurallarını başarıyla [5] değiştirmişti. En tartışmalı değişiklikler aşağıda yer almakta:

1. Tüm Meclis Komitesi aşamasında gerekli 35 olan yeter sayısının 20'ye düşürülmesi;
2. Soruşturma komitesi oluşturulmasında gerekli yasa çıkaranların imza sayısının 20'den 35'e çıkarılması.

Bu değişikliklerin yasama sürecini nasıl etkileyeceği oldukça karmaşık ancak basit bir dille açıklamak gerekirse:

Pekin yanlısı tarafların demokratları geçtiği mevcut Yasama Meclisinde toplam 70 üye bulunmakta. Veto gücü olmaksızın, demokratlar yasama sürecini manipüle etmek için tasarıyı madde madde tekrar gözden geçirerek ya da yeterli çoğunluk için oy talep ederek veya her ikisini de yaparak ertelemekte.

Temel Kanun 75. Maddesi yeter sayısını ”üyelerin yarısı kadar” veya mevcut düzene göre 35 olarak tanımlamakta. Ana mecliste sayının en az 35'i bulması gerekiyor yoksa oturum askıya alınır. Bu taktik mevzubahis konularda halkın farkındalığını artırmak adına çıkarıldı.

Ancak Pekin yanlısı milletvekillleri parlamentodaki karışıklığa tokat gibi sert bir yanıt verdi. ”Tüm Meclis Komitesi” için gerekli yeter sayısını 35'ten 20'ye indiren usul değişikliğinin amacı demokratların bu oyalama numarasını bozmaktı; Meclis Komitesi bu zamana kadar Yasama Meclisinin bir kurulu olarak faaliyet göstermişti ancak şimdi 75. madde yeter sayısı gerekliliğine uymadığı gerekçesiyle Pekin yanlısı taraf söz konusu Komitenin herhangi bir alt-komite olarak kalmaması gerektiğini öne sürmekte.

İkinci bir tartışmalı değişiklik ise soruşturma komitesi oluşturmak için gerekli imza sayısının 20'den 35'e çıkarılması olmakta ve doğrudan yalnızca 30 milletvekili bulunan demokratları hedef aldığı aşikar.

Değişiklikler Konsey'in Hükümeti denetleme gücünü yavaş yavaş azaltmakta

Konsey içinde değişikliklere engel olamayacaklarının farkına varan demokrat vekiller ve destekçileri halkın tepkisini çekmek için 11-15 Aralık tarihleri arasında parlamentonun dışında kamp kurdu.

15 Aralık'ta, değişikliklerde oylama sürecini uzatmak için birkaç demokrat vekil meclis salonunu içinde de eylem yaptı. Aralarından 11 kişi Meclis Başkanının talimatı üzerine dışarı çıkarıldı ve değişiklikler onaylandı [5].

Bir grup üniversite profesörü ve araştırmacı bir araya gelerek değişikliklere ilişkin bir dilekçe [6] imzaladılar. İddiaları söz konusu değişikliklerin Yasama Konseyinin Hükümeti denetleme gücünü azaltacağı yönünde.

Değişiklik teklifine karsı çıkıyoruz çünkü bu tip değişiklikler bir kez kabul edilince Meclisin zaten cüzi miktarda olan hükümeti denetleme gücünü zamanla azaltacak ve tam yetkili icra makamlarının kontrol mekanizmasından daha da uzağa kaçmalarına izin verecek ki bu durum da Hong Kong'un daha da otoriter bir sisteme doğru yol aldığı anlamına geliyor.

Demokrat vekil Chu Hoi Dick'in yardımcısı Daniel Tam değişikliklerin genel olarak Yasama Meclisinin yetkisini nasıl baltalayacağını [7] açıkladı:

夾在二讀辯論與三讀辯論之間的全體委員會,是對二讀提出修正案的討論環節,結論會交由三讀辯論——如果法定人數降至20人,即10人贊成便可通過,決定三讀的法案文本。一條法例動輒可生效數十年,影響無數人的生活,然而只須1/7的立法會議員便可通過,作三讀的最後辯論。這顯然是嚴重傷害議會的內在邏輯和尊嚴

Tüm Konsey Komitesi tasarıyı gözden geçirmek adına ikinci ve üçünçü okumalar arasında olusturuldu ve revizyon sonucu üçüncü okuma üzerinde daha cok duruldu. Yeter sayısı 20'ye düşerse bu durum ücüncü okumanın asıl metnine karar vermek icin sadece 10 milletvekili oyunun yeterli olması demek. Normalde gerekli oyların en az 11'e ulasması gerekirdi. Üçüncü okumaya girmeden önce Hong Kong halkının günlük yaşamını etkileyecek ve etkisi onlarca sene sürecek olan bir kanun milletvekilleri toplam sayısının 7 de 1 oranıyla belirlenecek. Böyle degişiklikler Meclisin bütünlüğüne ve iç işleyişe kesinlikle zarar verecektir.

Üniversite profesörü Sing Ming Facebook'ta bir arkadaşının yorumunu alıntı [8] yaparak Meclis iç yönetmeliğine ilişkin değişikliklerin Hong Kong halkının hak ve özgürlüklerini potansiyel olarak zapt eden gelecek tasarı dizisi üzerinde doğrudan bir etkisi olabileceğini ileri sürdü:

當立法會成橡皮圖章,任何大白象工程,超支,惡法等等,市民未知悉已在立法會快速通過,國民教育,國歌法和基本法23條,都無須在議會討論,想點立就點立,尤其是23條,經本地立法之後,以中共最近嘅肆無忌憚,將會人大再釋基本法23條,解釋為大陸國安法,以便香港實施尋釁滋事罪

Yasama Meclisi bakmadan imzalar hale gelir gelmez daha sıradan vatandaş konunun ne olduğunu bile anlayamadan tüm büyük beyaz fil projeleri, aşırı harcamalar ve hain yasalar usulca yürürlüğe konulacak. Milli eğitim, ulusal marş kanunu ve 23. Madde konuları üzerinde yasama meclisinde gerektiği gibi uzun uzun düşünülmeyecek. Bilhassa 23. Madde, yerel yürürlüğe girince, Komünist Partisinin arzusuna göre düzenlenebilecek. Temel Kanunun yeniden yorumlanmasına rağmen 23. Madde ”isyana teşvik” suçuna karşı Hong Kong'da yaptırımların uygulanmasına dair Çin Ulusal Güvenlik Kanununun Hong Kong versiyonundan başka bir şey değil.

Demokrat vekiller Meclis başkanının yeter çoğunluğa ilişkin Temel Kanun 75. Maddenin yorumunu açıklığa kavuşturmasını talep etmekte. Değişiklikler Temel Kanunu ihlal edecek şekildeyse yeni usül kuralları altında yürürlüğe girmiş tüm kanunlar hükümsüz olacak.