[1]Deborah Smith. ARIRANG NEWS'ün YouTube'daki videosundan alınan ekran görüntüsü.
Bu makale asıl olarak 18 Mayıs 2016'da PRI.org'da yayınlanmıştır [2], ve içerik paylaşma anlaşmasının bir parçası olarak burada tekrardan yayınlanmıştır.
Uluslararası Man Booker Kurgu Ödülü bu hafta açıklandı ve Güney Koreli yazar Han Kang, romanı ”Vejeteryan” için pirinç bir yüzük ödülü aldı.
Kitap ağaca dönüştüğüne inanan bir kadın hakkında. Eleştirmenler hikayenin ”lirik ve üzücü” olduğunu belirttiler. Ayrıca hikaye oldukça müstehcen.
Fakat birçok kişinin asıl hakkında konuştuğu kitap değil, çevirmenin kendisiydi.
Romanın İngilizceye ustaca çevirisini yapan 28 yaşındaki İngiliz Deborah Smith, yalnızca 6 ay önce Korece öğrenmeye başlamıştı. Peki kitabı bu kadar iyi bir şekilde çevirmeyi nasıl başardı?
”Eğer bir sır bekliyorsanız, korkarım ben de sizin kadar bilgisizim.” diyor. ”Şimdi geriye baktığımda sözlükteki neredeyse her kelimeye tek tek bakmış olmalıyım. Bu büyük ihtimalle bir abartı fakat o zaman böyle hissediyordum. Bu bir nebze dağa tırmanmaya benziyordu.”
Korece'ye yeni olmasının aslında onun için bir nimet olduğunu söylüyor. ” Herşeyi iki defa kontrol etmem gerektiğini ve çok dikkatli olmam gerektiğini gerçekten biliyordum” diyor. ” Ayrıca bazı terimlerin sözlük çevirilerini de sorgulamak zorunda kaldım.”
Ayrıca, edebiyatta doğrudan çeviriler her zaman en iyi seçim olmayabilir. ” Edebi bir etki yaratmayı amaçlarken, kelimenin sadece birebir eşdeğer oluşu onun kullanılacak doğru kelime olduğu anlamına gelmez.” diye belirtiyor.
Koreli bir arkadaşı Smith'ten yardımlarını esirgemedi. Smith,aynı yüksek lisans programında bir öğrenci olan bu arkadaşını bir sürü saçma soru yağmuruna tuttuğunu söyledi. (Çevirilerdeki yardımı karşılığında, arkadaşının ödevlerindeki yazım hatalarını düzeltirdi.)
[1]Deborah Smith ve Han Kang. ARIRANG NEWS'in YouTube'daki videosundan alınmış ekran görüntüsü.
Düz yazısı İngilizcede korunuyor fakat kitap çok daha zor bir sınavdan geçiyor: Smith hem Korece hem de İngilizce konuşabilen insanların kitabın çevirisini anadili Korece olmayan birisinin yaptığını söyleyemeyeceğini belirtiyor. ”Kitabı okuyanlar arasından kimse bu konu hakkında yorum yapmadı.” dedi. ” İnsanlar hikayemi diğer kanallardan duyup kitap hakkında konuşuyorlar.Fakat çevirinin gücü ve edebiyat çevirisi yeteneği kaynak dili değil; erek dili ne kadar iyi bildiğinle alakalıdır.”
Smith'e göre püf nokta aslında İngilizce bilmesi ve bunu Kore romanının üslubunu ve ifadelerini yeniden yaratmak için nasıl kullanacağını bilmesidir. Bu yetenek onu oldukça nitelikli yapmaktadır. Yılda neredeyse 200 kitap okur. ”Hatırladığım kadarıyla uzun süredir bunu yapıyorum.” diyor ” Ve bu son hakkında kendimden oldukça emindim.”
”Vejeteryan” Smith'in okuduğu diğer kitaplara hiç benzemiyordu, ve çevirisini yapmak için 2013 yılında bir yayıneviyle iletişime geçmişti. ”Modern Kore Edebiyatı'ndaki ilginç olan herşeyi görebileceğin kitaplardan birisi olduğunu düşünüyorum.Birçok diğer ülkenin edebiyatından oldukça ayırt edilebilir.” diyor.
Kusursuz konuşamadığı bir dildeki işle uğraşmasının en büyük sebebi buydu. ”Çevirinin amacının aslında bu olabileceğini düşünüyorum;bir dilde veya kültürde yeni olan ve daha önce var olmamış olan bir şeyi erişebilir kılmak.”
”Vejeteryan”dan bir pasaja buradan [3] göz atın: