- Global Voices Türkçe - https://tr.globalvoices.org -

Uganda'nın İktidar Partisine Mensup Kanun Yapıcıları Cumhurbaşkanlığı Yaş Sınırını Kaldırmak İstiyor

· Yazar James Propa Tercüman Meltem Şenbük

Kategoriler: Aşağı Sahra Afrika, Uganda, Politika, Vatandaş Haberciliği, Yönetim

Cumhurbaşkanı Yoweri Museveni. Fotoğraf: İngiliz Yabancılar ve Milletler Topluluğu Ofisi  [1]via Flickr. (CC BY 2.0)

Cumhurbaşkanı Yoweri Museveni 73 yaşında. 31 yıl boyunca Uganda'yı yöneten Museveni, ülkenin anayasasının belirttiği üzere yaş sınırı olan 75'i geçeceğinden dolayı 2021 yılında bir dönem için daha aday olamayacak.

Fakat bu durum değişmek üzere olabilir.

12 Eylül 2017'de iktidar partisi Ulusal Direniş Hareketi (NRM)'nin parlamento üyeleri Anayasanın 102. maddesine konu olan yaş sınırının kaldırılmasını öngören tasarıyı karara bağladılar. Mevcut durumda maddenin şartları aşağıdaki gibidir:

A person is not qualified for election as President unless that person is—

(a)       a citizen of Uganda by birth;

(b)       not less than thirty-five years and not more than seventy-five years of age; and

(c)       a person qualified to be a member of Parliament.

Bir şahıs ancak aşağıdaki özellikleri karşılıyorsa Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılabilir:

(a)       doğuştan bir Uganda vatandaşı;

(b)       otuz beş yaşından küçük ve yetmiş beş yaşından büyük;

(c)       Parlamento üyesi olma vasfına sahip.

Kanun yapıcılar, bu maddenin Anayasanın bütün Ugandalıların kanun karşısında eşit olduğunu öngören 1. ve 21. maddeleriyle ters düştüğünü savunarak 35 yaşından küçük ve 75 yaşından büyük adayların da seçime katılmalarını mümkün kılmak istiyor.

Bu durumu eleştirenler ise bu tasarının yalnızca Museveni'yi hayat boyu cumhurbaşkanı yapabilmek için öne sürüldüğünü düşünüyor. NRM'nin toplantısı sırasında parlamento üyelerinden Monica Amoding ve John Baptist Ntege olmak üzere yalnızca iki kişi önergeye karşı çıktı.

Birkaç ay önce tartışmalar başladığında, yaş sınırında açıkça değişikliği savunan parlamento üyelerinden Simeo Nsubuga, Buganda (Uganda'da bir bölge) kralının taç giyme yıldönümü töreninde gençler tarafından saldırıya uğradı. NTV Uganda'nın olayı aktaran video kaydı aşağıdadır:

Museveni daha önceki açıklamalarında 75 yaşını doldurduktan sonra aday olmayacağını ve kendisinin aday olabilmesi için anayasada değişiklik yapmaya çalışan kimseyi desteklemeyeceğini belirtmişti. Fakat Daily Monitor gazetesinin haberine göre 14 Eylül'de parlamento üyelerinin yaş sınırında istedikleri değişikliği yapmakta özgür olduklarını ifade etmiş ve kendisiyle çelişmiş durumda:

 

About the NRM people who were yesterday involved in an activity [of passing a resolution to table a motion].That was not the official NRM caucus. But they are NRM people who have brought their views. In Runyakole, we call them Nyekundire [volunteers]. Originally, they were provoked by malicious people

Dün bir önergenin sunulması kararında aktif bir rol üstlenen NRM partisi üyeleriyle ilgili olarak şunu söylemek isterim. Asıl NRM toplantısı o değildir. Ama onlar da NRM partisine mensup olan ve görüşlerini beyan eden şahıslardır. Runyakole'de biz onlara Nyekundire (gönüllüler) deriz. Aslına bakarsanız onlar kötü niyetli kişiler tarafından kışkırtılmışlardır.

Daha çok Bobi Wine olarak tanınan müzisyen ve aynı zamanda bir parlamento üyesi olan Robert Kyagulanyi, Anayasanın 1. maddesine göre gücün Uganda halkına ait olduğuna dikkat çekerek Facebook sayfasında bir açıklamada bulundu ve halkı anayasayı savunmaya çağırdı. Açıklaması şu şekilde:

Poverty and these terrible conditions in our country do not discriminate.
We must make the pledge that WE SHALL NOT ALLOW THIS AMENDMENT TO PASS.

Article 1 of that Constitution says that “ALL POWER BELONGS TO THE PEOPLE.” We are the people. If this Constitution is amended today, we shall have only ourselves to blame for eternity.

20 or even 30 years from now, President Museveni will be asking for more terms and you will perhaps be on your sickbed or dead! or still living in this suppressive and oppressive environment. At that time, you will look back and wish you did something today.

WE MUST DEFEND THE CONSTITUTION BEFORE IT IS TOO WEAK TO DEFEND US.

Ülkemizdeki kıtlık ve korkunç şartlar hiçbir ayrım yapmaz.
BU DEĞİŞİKLİĞİN YAPILMASINA İZİN VERMEYECEĞİMİZİN yeminini etmeliyiz.

Anayasanın 1. maddesine göre “TÜM GÜÇ HALKA AİTTİR”. Biz halkız. Eğer bu anayasa bugün değişirse, sonsuza kadar suçlayabileceğimiz tek kişi kendimiz oluruz.

Bundan 20 ya da hatta 30 yıl sonra Cumhurbaşkanı Museveni daha fazla dönem talep edecek ve siz belki de hasta yatağınızda ya da ölmüş olacaksınız! ya da hala bu baskıcı ortamda yaşıyor olacaksınız. İşte o zaman da şu ana dönüp bakıp zamanında bir şey yapmış olmayı dileyeceksiniz.

O BİZİ SAVUNAMAYACAK KADAR GÜÇSÜZLEŞMEDEN ÖNCE ANAYASAYI BİZ SAVUNMALIYIZ.

Twitter'da BBC muhabiri Patience Atuhairwe bakan ve parlamento üyesi Evelyn Anite [2] ‘in diğer NRM kanun yapıcıları ile birlikte üstlerinde sarı tişörtler varken fotoğraflarını paylaştı ve açıklamasında onları anayasa seferberlik grubu olarak niteledi.

Anayasadan Yaş Sınırını Çıkarma Seferberliği Grubu oldukça hızlı çalışıyor.  #AgeLimit [5] [Yaş Sınırı]

Twitter'da yerel bir televizyon kanalı bağımsız bir parlamenter olan Muhammad Nsereko'nun tasarı hakkında kızgınlıkla konuştuğu ve kendi partisinin NRM vekillerinin tasarıyı parlamentoda okumalarına izin vermeyeceklerini söylediği bir videoyu paylaştı. Nsereko dini ve kültürel liderleri tasarıya karşı gelmeye çağırdı.

VIDEO: Hon. Muhammad Nsereko: “@Parliament_UG [6] ‘da kimse  #AgeLimit [5]  ile ilgili tasarıyı okumayacak, o tasarıyı yırtıp atmalıyız.”

NBS tekrar Evelyn Anite [2] ‘nin bir videosunu Twitter aracılığıyla paylaştı. Videoda Anite tasarıya karşı gelen vekillere işlemleri devam ettirmeye hazır olduklarını çünkü  265 kanun yapıcının tasarıyı desteklediğini söyledi. Ardından asıl yetkinin kendi partileri NRM'de olduğunu ekledi.

VIDEO: Sayın Anite  yaş sınırına karşı gelenlere seslendi: Biz korkmuyoruz. Herkes tarafından destekleniyoruz, hatta ‘majje (ordu)’ bile bizi destekliyor.

Evelyn Anite Cumhurbaşkanı Museveni'nin en büyük destekçilerinden biri. NRM partisinin Museveni'nin 2016'da önseçimlerde hiç zorlanmadan yeniden seçime katıldığı tek adaylı seçim kampanyasını yürüttü.

Önergenin 21 Eylül 2017'de parlamentoya sunulması bekleniyor.