ESAT-Assefa Chabo Özel, 25 Nisan 2017. ESAT TV resmi YouTube kanalı tarafından paylaşılan programdan bir görüntü.
1970'lerde Etiyopya'daki siyasi akım ve ardından gelen sıkı önlemlere karşı mücadeleyi temsil eden yazar Assefa Chabo, 23 Nisan'da sürgünde vefat etti [1]. 73 yaşındaydı.
Assefa halka açık ama ıssız bir hayat yaşadı. Arkadaşlarından biri en son yaklaşık iki hafta önce telefonda konuştuklarını söyledi [2]. Sürgün edilmiş başka bir Etiyopyalı siyasetçi [3] ve dostu olan Birtukan Mideksa, 20 Nisan günü arkadaşlarına Assefa'nın onu bir süredir aramamış olduğunu söyleyip onu aradı, Assefa cevap vermemişti.
Normalde her zaman yorumlarını belirttiği Facebook sayfasındaki [4] son gönderisinin tarihi 3 Nisan'dı.
Rutinini bozduğunu fark ederek endişelenen Birtukan, Assefa'yı durmadan aradı. Telefonu çaldı, çaldı ama cevap veren yoktu. Endişe içinde aramalarına devam etti ta ki Assefa'nın Dallas'ta Parkland Hastanesi'nde yoğun bakımda olduğunu söyleyen bir hemşireden üzücü cevap gelene kadar. Kendisinin belirtilmemiş bir durumdan dolayı hastaneye kaldırıldığı bildirildi.
Ölümü, arkadaşı [5] Yared Tibebu tarafından Facebook'ta duyuruldu.
Assefa, Addis Ababa Üniversitesi'nden mezun oldu. Hem siyasi baskıdan kurtulmak için mücadeleyi başlatan 1960'lı yıllardaki Etiyopyalı devrimcilerin bir üyesi olarak hem de bir yazar olarak çağdaşları arasında saygı duyuldu.
1980'lerde Mengistu Hailemariam'ın askeri diktatörlüğü sırasında yazıları, yürek burkan 12 senesini Addis Ababa zindanlarında siyasi bir mahkum olarak geçirmesine sebep oldu.
1991′ de iç savaşta şimdiki siyasi rejim zafer kazandığında hapishaneden kurtuldu. Sonrasında geçici Etiyopya hükümetinde kısaca görev yaptı ancak yeni güç sahipleriyle olan ilişkisi hızla tükendi. 1993'te geri dönmemek üzere Etiyopya'dan ayrıldı, Amerika'da yirmi yıldan fazla yaşadı.
4 çocuğu sayesinde hayatta kalan Assefa, aynı zamanda siyasi sezgileri ve yazıları genç nesle ilham veren ve takdir edilen bir avukattı. Buna rağmen hayatının sonunda sürgünün sönük ışığında yalnızlık çekti.
Assefa'nın içinde bulunduğu vefat koşulları, Etiyopyalı diaspora topluluğunda acıyı paylaşma ve saygıdeğer taziye yazılarına ilham kaynağı oldu, ancak kesinlikle Assefa sürgünde ölümle yüz yüze kalan ilk Etiyopyalı yazar değildir.
Assefa'nın kitap kapağı
1974 Etiyopya devriminden bu yana, yaşamlarını devlet hizmetine adayan yüksek profilli Etiyopyalılardan oluşan uzun bir liste sürgünde öldü. Büyük şair, çevirmen ve oyun yazarı Tsegaye Gebre-Medhin [6] 1998'de Etiyopya'dan New York'a taşındıktan sonra 2006'da vefat etti. Etiyopya modern sanatının babası olarak tanımlanan Gebre Kristos Desta [7] Lawton, Oklahoma'da vefat etti.
Ülkeyi 1978'de, önce Kenya'ya, sonra Almanya'ya, sonra nihayetinde sığınma hakkı kazandığı ABD'ye terk etmek zorunda kaldı, ancak daha sonra 1981'de öldü.
Etiyopya gazeteciliğinin en önemli ismi olan Mulgeta Lule [8], sürgün hayatı yaşarken 2015'te Washington DC'de öldü. Etiyopya'nın tartışmasız en önemli müzik şahsiyeti Tesfaye Lemma [9] da benzer bir kader yaşadı; ölümünden önce DC'de Etiyopya kültür merkezinin kurulduğu ABD'ye sürgüne zorlandı.
Bunlar örneklerden sadece birkaçı, ülkenin siyasi mücadelesinde kaybeden tarafta kalan diğer sayısız Etiyopyalı sürgünde yaşayıp ölmeye mahkum bırakılıyor.
Assefa, sadece yazılarıyla değil aynı zamanda çeşitli siyasi gruplar düzenlemesiyle 1970'lerin Etiyopya öğrenci hareketi sırasında ve sonrasında belirgin bir rol oynamıştır. Etiyopya'yı terk etmek zorunda bırakıldıktan sonra izole [10] bir hayat sürdü, ancak ülkesinde düzenli olarak gazetelerde yer aldı. Vatanından kopmuş bir yazarın saplantılılığıyla “Ethiopia -Our Common Home” (Etiyopya, Ortak Evimiz) başlıklı bir yazı yazdı.
Addis Vision'ın YouTube kanalından alınmıştır.
2016'da makalelerinden bir derleme [11] yayınladı. Etiyopya hükümetine açık mektuplar yazdı ve Etiyopya'daki son protesto gösterileri [12] sırasında destekçilerini Facebook'ta bir araya getirdi.
Arkadaşları, Assefa'nın hep Etiyopya'nın güneyindeki bir köy olan Chencha'daki çocukluk evine dönebilmeyi dilediğini söylüyor. Dallas bölgesindeki Etiyopya diaspora üyeleri ve vefatını duyan arkadaşları, Assefa'nın dileklerini gerçekleştirmek için bir bağış sayfası [13] açtı. Naaşının ebedi huzura kavuşması için destekler yağdı.
Assefa'nın ölümünde oldukça şahsi ve siyasi bir şeyi, sürgünün hüzünlü tarafını anlayabiliriz.
[Bu makaledeki bağlantılar İngilizce dilindedir.]