Cibuti: Afrika Boynuzu'nda İslami Aşırıcılıkla Mücadelenin Merkezi

Djibouti Corporal Darojo Daher via Africacom CC-BY-20

Cibuti: Onbaşı Darojo Daher, Africacom aracılığıyla, CC-BY-20

Afrika ve Arap Yarımadası'na sınırdaş küçük bir ülke olan Cibuti, Batı'nın cihatçılık ile mücadelesinde önemli bir rol oynuyor. Hem yabancı askeri üsler hem de -özellikle Yemen'den gelen- mülteciler için güvenli bir sığınak olan, Afrika Boynuzu'nda bulunan ülkenin stratejik önemi artmaya devam ediyor.

Cibuti bir çelişkiler ülkesi. Eritre, Etiyopya ve Somali sınırlı, ekonomisi durgun, Afrika'nın en küçük ülkelerinden biri olmakla birlikte büyük güçler tarafından en çok imrenilen ülkelerden birisi. Ülke 1999'dan bu yana Başkan İsmail Omar Guelleh tarafından yönetilmekte ve hükümetin resmi duruşu büyük ölçüde Amerika taraflı bir tutum tercih etmişse de halkın büyük çoğunluğu bu tutumdan gittikçe uzaklaşmışlardır.

Hatta, bir zamanlar Usame Bin Ladin tarafından yönetilen terör örgütü El-Kaide ve Irak ile Suriye'de büyük alanlar ele geçiren ve gelişmekte olan radikal örgüt IŞİD'e, ABD tarafından düzenlenen cihatçılık karşıtı saldırılar konusunda Cibutililerin kuşkusu gittikçe artıyor.

Bu çatışmalar yakın zamanda bitmeyecek gibi görünürken, Cibutililer Yemen'e komşu olmalarından dolayı terörist saldırılarının kendi topraklarına sıçramasından korkuyor. Oysa az doğal kaynağı bulunan bir ülkenin yaşam kaynağı terörizme karşı yapılan savaştır.

Cibuti, Cihatçılıkla mücadelede bir merkez.

Al-Shabaab Fighters - via Wikipedia - Public Domain

Al-Shabaab Askerleri. Wikipedia resmi.

Büyük kuvvetler, Afrika ve Ortadoğu arasında bir köprü niteliğindeki Cibuti'ye asker ve mühimmatlarını çıkarmak için yarışıyor.

Fransa'nın ülkedeki varlığı en uzun süren ilişki iken(Cibuti 1977'de Fransa'dan bağımsız hâle geldi ancak Paris'e yakın olmaya devam etti) 11 Eylül saldırıları Cibuti'yi Amerika'nın askeri radarına yerleştirdi.

2002'den beri Cibuti'de askeri birlik bulunduran Amerika, 2014'te ülkedeki askeri yerleşim kontratını yıllığı 40 milyon dolara on yıl için daha yeniledi.

ABD Milli Savunma Bakanlığı, şimdi de oradaki Amerika üssünü genişletmek için gelecek yirmi beş yıl içinde 1 milyon doların üstünde harcama yapmayı planlıyor. Geçtiğimiz yıl Başkan Guelleh'in Beyaz Saray ziyaretinde Başkan Obama'nın dediği üzere:

There’s a significant presence of soldiers from Djibouti who are participating in the multinational force that has been able to push back [Al-Quaeda-affiliated] Al-Shabab’s control over large portions of Somalia.

Somali'nin büyük bir kısmında El-Şebab [El-Kaide'ye bağlı] örgütünün hakimiyetini geri püskürtmeyi başaran çok uluslu kuvvette görev alan Cibutili askerlerin önemli bir mevcudiyeti vardır.

Japonya ve Almanya, Fransa ile Amerika'nın Cibuti'deki askeri tesis inşasındaki öncülüğünü takip etti ve şimdi Cibuti'den yararlanma sırası Çin'e geldi. Pekin, esasen ekonomi kaynaklı hareket ediyor olmakla birlikte(bölgedeki ekonomik etkisi son yıllarda katlanarak artmakta) Ortadoğu'da artan cihatçılık tehlikesine karşı da alarma geçmiş durumda. Suriye ve Irak'ta önemli petrol kaynaklarını IŞİD'in ele geçirmesiyle birlikte Xi Jinping'in hükümeti geniş bölgede kendi petrol kaynaklarını güvence altına almak isteyecektir.

Cibuti, Mültecilere Güvenli Sığınak

Cibuti'de yabancı askeri mevcudiyeti, Omar Guelleh'in hükümetinin önemli bir gelir kaynağı olmakla birlikte(yaklaşık yıllık 200 milyon dolar), bu para ülkenin insanlarına nadiren ulaşmakta.

Ancak Uluslarası Şeffaflık Örgütü'nün Yolsuzluk Algısı Endeksi'ndeki yolsuzluk sıralamasındaki 175 ülkeden 107'nci sırada oluşu bile Cibuti halkının ülkelerindeki uluslararası askeri kuvvetlere karşı derin hoşnutsuzluğunu kısmen açıklıyor.

Halkın hoşnutsuzluğu aynı zamanda bölgede çeşitli anlaşmazlıklar da oluşturan, ülkenin mülteciler için güvenli bir sığınak olmasındaki büyüyen rolüne de karşı durumda. Cihatçılar -ister El-Kaide, IŞİD, Husiler(Yemen'de savaşan Şii hareketi) veya Somali'nin El-Şebab saflarında olsun- vahşi hareketlerini arttırdıkça, daha da fazla mülteci kendini Cibuti'ye atıyor. Ülke Yemen'den kaçan binlerce mülteciyi kabul eden son ülkelerden biri ve çoğu insan bu durumdan fazlasıyla sıkıntılı.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne (UNHCR) göre, önümüzdeki altı ay içinde 15.000'den fazla Yemenli Cibuti'ye sığınmak üzere Aden Körfezi'nden geçiş yapacak.

UNHCR sözcüsü Frederic Van Hamme, bölge için olası riskler konusunda uyarıda bulundu:

Il est certain que cela va mettre la pression sur l'Etat. C'est un petit pays qui doit déjà faire face à la sécheresse, à un fort taux de chômage et une grande pauvreté.

Bu durum kesinlikle hükümete baskı uygulayacak. Ülke zaten kuraklık, yüksek işsizlik oranı ve yaygın yoksullukla baş eden küçük bir ülke.

Yıllar boyunca bölgenin her yanında bu gibi ekonomik koşullar, endişe verici bir ticaretin yükselişine neden oldu: Afrika Boynuzu'ndan Arap Yarımadası'na insan kaçakçılığı. Bununla birlikte Yemen İç Savaşı, kaçakçıların harekâtlarını askıya almalarına neden oldu.

Sonuç olarak, Cibuti'yi Ortadoğu'ya bir basamak olarak kullanmak isteyen topluluklar, şimdi gidecek bir yer olmadan ülkede birikmeye devam ediyor. Cihatçılıkla mücadelede düğüm noktası olan Cibuti, kötü ekonomi ve aşırı kalabalıklaşma ile karşı karşıya ve ülkede konuşlu bulunan yabancı kuvvetlerin harekete geçmemesi durumunda yıkılabilir.

Sohbet başlatın

Yazarlar, lütfen giriş »

Kılavuz

  • Tüm yorumlar onaydan geçirilir. Yorumunuzu birden fazla göndermeyin, yoksa reklam olarak işaretlenebilir.
  • Lütfen diğerlerine saygı gösterin. Nefret, küfür ve kişisel saldırı içeren yorumlar onaylanmayacaktır.